«Στόχος είναι να μην υπάρχουν «εμπόδια» στην καπιταλιστική κερδοφορία. Και η Ακρόπολη, τα Βυζαντινά ευρήματα, η μνήμη γενικά, αντιμετωπίζονται ως «εμπόδια»!
Συνέντευξη στον Μενέλαο Κατσαμπέλα
Η παραίτηση του ομότιμου καθηγητή της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, ζωγράφου, σκηνογράφου και συγγραφέα, Κυριάκου Κατζουράκη από το διοικητικό συμβούλιο του Μουσείου της Ακρόπολης, μετά την τσιμεντοποίηση του πλέον εμβληματικού μνημείου της χώρας, που προκάλεσε τα πρόσφατα πλημμυρικά φαινόμενα, έσκισε με θόρυβο το πέπλο σιωπής και άγνοιας που ένα γενναία χρηματοδοτημένο από την κυβέρνηση μιντιακό σύστημα έχει στήσει τους τελευταίους 18 μήνες γύρω και από τα πολιτιστικά τεκταινόμενα στη χώρα.
Με δεδομένο το γεγονός ότι ο Κυριάκος Κατζουράκης είναι επιπλέον ο πρόεδρος της καλλιτεχνικής επιτροπής της Δημοτικής Πινακοθήκης Λάρισας – Μουσείου Γ. Ι. Κατσίγρα, είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε μαζί του για τους λόγους της παραίτησής του, την επιστολή που έστειλε σχετικά, αλλά και την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί μεταξύ των καλλιτεχνών, τις προκλήσεις της πανδημίας και την ανταπόκριση των μουσείων σε αυτές. Παράλληλα, ο κ. Κατζουράκης είχε την καλοσύνη να παρουσιάσει μέσω της Larissanet δείγματα πρόσφατων έργων του.
Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής:
Με αφορμή την παραίτησή σας από το ΔΣ του Μουσείου της Ακρόπολης, μετά τα πλημμυρικά φαινόμενα, κάνετε στη σχετική επιστολή σας αναφορά στις «απερισκεψίες» του ΥΠΠΟΑ που «συσσωρεύονται αβάσταχτα». Πώς εξηγείτε όλα αυτά που συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα στο χώρο του πολιτισμού; Είναι αποτέλεσμα κάποιας αδυναμίας ή συνειδητά ασκούμενης πολιτικής;
Οι «απερισκεψίες» του ΥΠΠΟΑ μπορεί να πει κάποιος ότι είναι η γενικότερη πολιτική επιλογή μιας νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης που δεν επενδύει στον πολιτισμό. Αυτό δεν είναι κάτι που μας ξαφνιάζει, είναι αναμενόμενο. Όμως η συγκεκριμένη καταστροφική επιλογή ενάντια στο πιο εμβληματικό μνημείο της χώρας είναι, στην καλύτερη περίπτωση, δείγμα αδιαφορίας για το μέλλον μας. Η τσιμεντοποίηση της Ακρόπολης είναι πλέον μη αναστρέψιμη. Αυτό μαζί με την καταστροφή των βυζαντινών ευρημάτων στο σταθμό Βενιζέλου της Θεσσαλονίκης, έχουν καταδικαστεί παγκοσμίως από όλους τους αρμόδιους ελεγκτικούς φορείς και παρόλα αυτά συνεχίζει ακάθεκτη η υλοποίηση της καταστροφής. Ναι, είναι μια συνειδητά ασκούμενη πολιτική. Στόχος είναι να μην υπάρχουν «εμπόδια» στην καπιταλιστική κερδοφορία. Και η Ακρόπολη, τα Βυζαντινά ευρήματα, η μνήμη γενικά, αντιμετωπίζονται ως «εμπόδια»! Όταν κατάλαβα ότι όλα αυτά είναι αποφασισμένα και μάλιστα με διαδικασίες fast track, η παραίτησή μου ήταν αυτονόητη.
Τους προηγούμενους μήνες, οι άνθρωποι του πολιτισμού, οι εργαζόμενοι στις τέχνες, στάθηκαν απέναντι στην ηγεσία του ΥΠΠΟΑ, κατηγορώντας τη για περιφρόνηση αλλά και συνειδητή υποβάθμιση του κλάδου, με αφορμή όσα δεν έγιναν εκ μέρους της Πολιτείας για την υποστήριξη των καλλιτεχνών μέσα στην πανδημία. Θεωρείτε ότι έχουν βάση αυτές οι κατηγορίες; Είναι τόσο στενόμυαλη η πολιτική του υπουργείου απέναντι στους ανθρώπους του πολιτισμού;
Κοιτάξτε, δεν είναι στενομυαλιά, είναι συνειδητή επιλογή όπως είπα προηγουμένως. Ή αν θέλετε, αυτή η συνειδητή επιλογή είναι μέσα στο DNA της κυβερνητικής πολιτικής που υπηρετεί συγκεκριμένα συμφέροντα και όλα τα περί τέχνης και πολιτισμού τα φοβάται γιατί ανήκουν σε κάτι ξένο προς τα συμφέροντα που υπηρετούν, είναι δηλαδή εχθρικά και ως τέτοια καλύτερα να πάνε στην πυρά! Σας θυμίζω ότι μια εφημερίδα του «κίτρινου τύπου» η Αυριανή, έστειλε πριν την ώρα του στον τάφο ολόκληρο Μάνο Χατζιδάκη, τον καταξέσκισε, τον σώπασε από μουσικό τροβαδούρο. Και η κοινωνία μαζί με την τότε κυβέρνηση δεν αντελήφθησαν το κακό του αυριανισμού. Θυμίζω τα βάσανα που πέρασαν ο Κάρολος Κουν, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο μοναχικός ποιητής Καρούζος. Και πόσοι άλλοι σπουδαίοι καλλιτέχνες χλευάστηκαν και δυσκολεύτηκε το έργο τους κατά καιρούς, χωρίς η κοινωνία των πολιτών να τους υπερασπιστεί, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων. Η αδράνειά μας είναι συμμετοχή στην καταστροφή του πολιτισμού. Όχι, οι καλλιτέχνες, οι εργαζόμενοι στον πολιτισμό, όλα τα συναφή επαγγέλματα που συναποτελούν αυτό το τόσο σημαντικό τμήμα της κοινωνίας, δεν είναι επαίτες. Δε ζητούν ελεημοσύνη. Όλοι μαζί με τους πολίτες της χώρας ελπίζουμε σε έναν στοιχειώδη εξανθρωπισμό των κανόνων που έχουν διαμορφώσει αβάσταχτες συνθήκες επιβίωσης. Τουλάχιστον αυτό!
Έχοντας στο μυαλό την σπουδαία έκθεση «Αναφορά στην Γκουέρνικα» που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη Δημοτική Πνακοθήκη Λάρισας – Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα – μια έκθεση με έργα σας που δημιουργήθηκαν τα χρόνια της κρίσης – και θαυμάζοντας πολύ συχνά το εμβληματικό τρίπτυχο «Γκουέρνικα 1» που θα κοσμεί εσαεί τη Δημοτική Πινακοθήκη, αντιλαμβάνεται κανείς την ανεκτίμητη διαχρονικότητα των έργων τέχνης. Πώς συνδέονται οι εποχές, οι καλλιτέχνες, τα κοινωνικά αιτήματα, οι ανάγκες των ανθρώπων, οι ανεξάντλητοι φόβοι και οι ανασφάλειές τους. Δεν μοιάζουν όλα αυτά να «κουμπώνουν» στο δυστοπικό «σήμερα» της πανδημίας;
Η πανδημία είναι ένα συμπυκνωμένο περιβάλλον/απειλή. Ας δούμε ένα παράδειγμα από το παρελθόν: Στην τσαρική Ρωσία, ο μέγας τσάρος φοβόταν τον Λέοντα Τολστόι γιατί δεν δίσταζε ποτέ να γράφει την αλήθεια, να σκάβει βαθιά στις ψυχές του λαού και να ανασύρει τις κρυφές δυνάμεις των καταπιεσμένων μουζίκων. Ο τσάρος δεν τόλμησε ποτέ να τα βάλλει μαζί του γιατί μαζί με τον Τολστόι έπρεπε να τα βάλλει με τον ίδιο το λαό του. (Ο Μπρέχτ γεννήθηκε από αυτή την σύγκρουση, καταλάβαινε τους κώδικες του Τολστόι και προχώρησε στην καταγραφή μιας προεπαναστατικής διαδικασίας). Σήμερα η πανδημία δείχνει όλα τα κενά της εξουσίας, την ολιγωρία, την ανευθυνότητα, την προχειρότητα, την έλλειψη προβλεπτικής πολιτικής. Σήμερα λοιπόν είναι η ευκαιρία να δώσουμε χρόνο και κόπο να αντιληφθούμε τρόπους και να αποκαλύπτουμε τις αδυναμίες του συστήματος, την απονιά του, τον αυταρχισμό του και την απύθμενη επιθετικότητα του. Αυτά ήταν το κίνητρο μου όταν ακούμπησα το έργο του Πικάσσο και έφτιαξα το «Γκουέρνικα 1», η μνήμη δηλαδή. Το εργαλείο του δικού μας πολέμου είναι η μνήμη. Αυτό είναι το μέσον για να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, καλύτεροι και πιο δυνατοί. Η «πανδημία του καπιταλισμού» περιέχει πολλές πανδημίες εκτός απ’ αυτή που ζούμε σήμερα. Ας προφυλαχτούμε κι ας σκύψουμε να την μελετήσουμε, ευχόμενοι το καλύτερο. Όταν ζωγράφιζα τη Γκουέρνικα 1, δεν ήξερα το μέλλον του έργου, ότι θα συναντούσα στη Λάρισα αυτή τη φωλιά, τη ζεστασιά των φίλων που αγκάλιασαν το έργο μου, που είμαι σίγουρος ότι θα είναι εκεί για απόλαυση αλλά και αφορμή για σύνδεση με την Ιστορία.
Ως πρόεδρος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής της Δημοτικής Πινακοθήκης Λάρισας – Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα, πώς εκτιμάτε ότι μπορούν τα Μουσεία να συνεχίσουν δημιουργικά τη λειτουργία τους στις συνθήκες που επιτάσσει ο κορωνοιός και τα περιοριστικά μέτρα και πώς το δικό μας μουσείο ανταποκρίθηκε στις προκλήσεις των καιρών;
Το δυσάρεστο είναι ότι ξεκινώντας η Καλλιτεχνική Επιτροπή το έργο της, σχεδόν ταυτόχρονα ξεκίνησε η πρωτόγνωρη πανδημία. Το ευχάριστο είναι ότι οι άνθρωποι του μουσείου Κατσίγρα δε σταμάτησαν ούτε στιγμή να εργάζονται και να παράγουν ιδέες και πράξεις κι αυτό είναι ανεκτίμητη προσφορά. Τα περιοριστικά μέτρα κάποια στιγμή θα τελειώσουν και πιστεύω ότι το μουσείο θα ανθίσει. Μη ξεχνάμε, όλα τα μουσεία εδώ και έξω, αυτή την περίοδο των αυστηρών περιοριστικών μέτρων, υποφέρουν. Αυτή η καλή ομάδα του Κατσίγρα είναι μαχητική και δεν ανησυχώ καθόλου. Σαν επιτροπή είμαστε γεμάτοι ιδέες και προγράμματα, ίδωμεν. Τα μουσεία είναι ζωντανοί οργανισμοί και το οξυγόνο τους είναι οι κάτοικοι και οι επισκέπτες τους.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
