Από τον Άγγελο Πετρουλάκη
Ρομπέρτο Σαβιάνο – ο Ιταλός συγγραφέας που εδώ και περισσότερα από δέκα χρόνια ζει υπό αστυνομική προστασία. Αιτία: Το μυθιστόρημα «Γόμορρα» (2007 – Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ), που αναφέρεται στη δράση τής Καμόρρα. Όμως, πριν το «Γόμορρα», είχε γράψει το μυθιστόρημα «Η τράτα των παιδιών», που πρόσφατα κυκλοφορήθηκε, επίσης, από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ.
Φόντο τού μυθιστορήματος η Νάπολη. Θέμα του, η γέννηση και η δράση τών εγκληματικών ομάδων, αλλά και οι αιτίες που παράγουν τη δημιουργία τους. Ο συγγραφέας αποδεικνύεται μέγας ψυχογράφος μιας κοινωνίας, που ενώ αποτελεί το περιθώριο, καθορίζει ένα σημαντικό κομμάτι τής ιταλικής καθημερινότητας.
Αφήγηση που κρατά ζωντανό το ενδιαφέρον τού αναγνώστη, καθώς ξετυλίγει καταστάσεις που τον αφήνουν έκπληκτο και τον οδηγούν στο να γνωρίσει εκ των έσω αυτήν την κοινωνία, τους άγραφους νόμους της και στον πόλεμο για την κυριαρχία. Όμως, εκείνο που κάνει ιδιαίτερα σημαντικό το βιβλίο, είναι το ότι επίκεντρο της μυθιστορίας είναι μια παρέα παιδιών, που κάτω από την καθοδήγηση του ενός απ’ αυτά – του Νίκολας – έχουν τη φιλοδοξία να γίνουν αυτόνομη ομάδα και να πάρουν το κουμάντο τής παρανομίας στα χέρια τους.
Εκβιασμοί, βαποράκια – μικροπωλητές ναρκωτικών, απόπειρες να επιβληθούν σε ήδη καθιερωμένες ομάδες. Μετά, τα μεγαλύτερα βήματα. Τα όπλα και οι αναμετρήσεις. Δάσκαλος σε όλα αυτά, η δράση τών ήδη καθιερωμένων ομάδων και η πάλη τους για κυριαρχία. Κάτω από το μαξιλάρι τού Νίκολας, ο «Ηγεμόνας» του Μακιαβέλλι.
«Κάποιος που πρέπει να γίνει ηγεμόνας, δεν νοιάζεται αν ο λαός τον φοβάται και λέει ότι προκαλεί φόβο. Κάποιος που πρέπει να γίνει ηγεμόνας, δε δίνει δεκάρα αν είναι αγαπητός, γιατί αν είσαι αγαπητός, αυτοί που σ’ αγαπούν το κάνουν για όσο όλα πάνε καλά, μόλις όμως στραβώσουν τα πράγματα, θα σε συντρίψουν στη στιγμή. Καλύτερα να έχεις τη φήμη ότι είσαι ικανός για σκληρότητα, παρά για έλεος», είναι οι παραινέσεις που οικειοποιείται από τον Μακιαβέλλι και που ο Νίκολας προσπαθεί να τις μεταφέρει στην «τράτα» του.
Χωρίς έλεος… Να μια αλήθεια που αποκαλύπτει ο Σαβιάνο, για την ψυχολογία της παραβατικής συμπεριφοράς αυτών που στη Νάπολη κάνουν καριέρα στο έγκλημα. Εκβιάζουν τους εντελώς απροστάτευτους, ψιλικατζήδες, παρκαδόρους, μικροπωλητές. Αρκεί μέσα απ’ όλα αυτά να ενισχύσουν την ψυχολογία τού θράσους. Εκπαιδεύονται στα όπλα, στοχεύοντας ανύποπτους ανθρώπους, έγχρωμους μετανάστες που κατέφυγαν στην Ιταλία για μια καλύτερη ζωή. Τελευταίο όλων έρχεται το αίμα:
«Ο Νίκολας καταλάβαινε το παιχνίδισε όλες του τις αποχρώσεις. Καταλάβαινε ότι από πίσω υπήρχε πάντα αυτή η ιστορία με το αίμα, το αίσθημα του ανήκειν, του βρόμικου και του καθαρού. Δεν υπήρχε καμιά θεωρία που να συνταιριάζει αυτές τις έννοιες, παλιές όσο και η ίδια η ανθρωπότητα. Βρόμικο και καθαρό. Ποιος αποφασίζει τι είναι βρόμικο; Ποιος αποφασίζει τι είναι καθαρό; Το αίμα, πάντα το αίμα. Αυτό είναι καθαρό και δεν πρέπει ποτέ να έρχεται σε επαφή με το βρόμικο αίμα, το αίμα των άλλων. Ο Νίκολας είχε μεγαλώσει μ’ αυτά τα πράγματα, όλοι οι φίλοι του είχαν μεγαλώσει έτσι, αλλά εκείνος ήθελε να έχει το θάρρος να δηλώσει ότι αυτό το σύστημα ήταν παλιό. Και ξεπερασμένο. Ο εχθρός του εχθρού σου είναι σύμμαχός σου, ανεξάρτητα από το αίμα και τις σχέσεις…», γράφει ο Σαβιάνο, καθώς επιχειρεί να σκιαγραφήσει το πορτρέτο του επίδοξου νεαρού αρχηγού, που ονειρεύεται να κυριαρχήσει στις άλλες ομάδες.
Ο Σαβιάνο εκατοστό το εκατοστό βάζει στο μικροσκόπιό του την ψυχοσύνθεση όλων αυτών που μετατρέπουν το έγκλημα σε παράδεισο και με κάθε λεπτομέρεια εμφανίζει τις «αρχές» που ορίζουν την κοινωνικότητά τους. Παράλληλα ξεγυμνώνει την ένδεια που φωλιάζει στα όνειρα αυτών των νέων, κάτι που το έχουμε συναντήσει και στο «Το αντίθετο του θανάτου».
Είναι εντυπωσιακή η ιχνογράφηση των συναισθημάτων που παράγονται σ’ αυτήν την ιδιότυπη διαδικασίας ενηλικίωσης:
«…του άρεσε αυτή η συμπεριφορά. Του είχε προκαλέσει φόβο. Και δεν ένιωθε φόβο εδώ και πολύ καιρό. Για να διοικείς, για να είσαι αρχηγός, πρέπει να φοβάσαι, κάθε μέρα της ζωής σου, κάθε στιγμή. Για να τον νικήσεις, για να καταλάβεις αν μπορείς να τα καταφέρεις. Αν δεν νιώσεις φόβο, σημαίνει ότι δεν αξίζεις πια τίποτα, ότι κανένας πια δεν έχει συμφέρον να σε σκοτώσει, να σε πλησιάσει, να πάρει αυτό που σου ανήκει, που κι εσύ, με τη σειρά σου, το πήρες από κάποιον άλλο».
Σ’ αυτόν τον σκληρό κόσμο, που περιγράφει ο συγγραφέας, μια είναι η υπέρτατη αλήθεια, στην οποία και όλα καταλήγουν: Το αίμα.
«Το αίμα έπρεπε να ξεπλυθεί με αίμα, ήταν ένας κανόνας παλιός όσο ο κόσμος και ήξερε πώς να πυροδοτήσει εκείνο το λουτρό αίματος».
Ο Ρομπέρτο Σαβιάνο καταγράφει μια πραγματικότητα, που δεν τη συναντάμε μόνο στη Νάπολη της Ιταλίας. Λίγο πολύ ισχύει και σε κοινωνίες άλλων χωρών. Άλλωστε και στη δική μας κοινωνία συναντάμε, έστω σπάνια, ομάδες νεαρών που συγκροτούν σπείρες εγκληματικής δραστηριότητας.
Η λογοτεχνία του Σαβιάνο καταγράφει τη ζωή, έστω κι αν ο ίδιος ο συγγραφέας ισχυρίζεται πως είναι μυθοπλασία. Και την καταγράφει με ιδιαίτερο ρεαλισμό…
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
