Γράφει ο Μιχάλης Ι. Αργυρίδης
Μελετητής – κριτικός παιδικής λογοτεχνίας
Στην μεταπολιτευτική ανανέωση και άνθηση της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας σημαντική ήταν η συμβολή των λογοτεχνών που έκαναν την εμφάνισή τους μέσα στη δεκαετία του 1970. Και αποτελεί μεγάλη τιμή όχι μόνο για την παιδική λογοτεχνία της Θεσσαλίας αλλά και για την θεσσαλική λογοτεχνία στο σύνολό της, το γεγονός της ύπαρξης στην ομάδα των παραγωγικότερων συγγραφέων της «γενιάς του ’70» και δύο εκπροσώπων της Θεσσαλίας: της Μαρούλας Κλιάφα από τα Τρίκαλα και της Ζωής Κανάβα από την Νέα Αγχίαλο Μαγνησίας.
Οι δύο εκλεκτές συγγραφείς μας ανήκουν και στην ομάδα των Ελλήνων συγγραφέων που έδωσαν το στίγμα της παρουσίας της σύγχρονης λογοτεχνικής μας παραγωγής για παιδιά στον ευρωπαϊκό χώρο, αποσπώντας διεθνή βραβεία (βραβείο Κόρτζακ, Πανευρωπαϊκό βραβείο) και καταξιώνοντας την ελληνική παιδική λογοτεχνία και στο εξωτερικό.
Το 1982, οι δύο Θεσσαλές πεζογράφοι εκπροσώπησαν την Ελλάδα στο «Ευρωπαϊκό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας» («Premio Europeo-Provincia di Trento»), με τα έργα «Ένα δέντρο στην αυλή μας» και «Πασχαλιά με οτο-στοπ στο βασίλειο του Πρωτεσίλαου», και βραβεύτηκαν.
Τα βιβλία της Μαρούλας Κλιάφα και της Ζωής Κανάβα που έδωσαν τον ελληνικό «παρών» στο πανευρωπαϊκό βήμα προώθησης και προβολής της Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας για παιδιά, είναι δύο μυθιστορήματα για μεγάλα παιδιά, γραμμένα με ταλέντο, μεράκι και αγάπη για τη Θεσσαλία.
Το μυθιστόρημα της Μαρούλας Κλιάφα («Ένα δέντρο στην αυλή μας», εκδόσεις «Κέδρος») είναι ένα κοινωνικό και πολιτικό μυθιστόρημα, ένα «βιβλίο-γέφυρα προς την πολιτική πραγματικότητα του προηγούμενου αιώνα». Βοηθάει – χωρίς διδακτισμό και κάποιου είδους προπαγάνδα – τα μεγάλα παιδιά και τους εφήβους που «προκαλούνται διαρκώς από τον πολιτικό περίγυρο, να τα βγάζουν πέρα και να αποκτούν πολιτική συνείδηση».
Το θέμα του είναι ενδιαφέρον: οι σκληροί αγώνες της αγροτιάς και οι σοσιαλιστικές διεκδικήσεις της στην περιοχή της Θεσσαλίας (Κιλελέρ).
Μέσα από τις συναρπαστικές περιπέτειες και την έντονη δράση, η Μαρούλα Κλιάφα με ένα «ξεκάθαρα τίμιο ταλέντο» ζωντανεύει έναν ολόκληρο κόσμο και μιαν εποχή. Είναι η εποχή που οι Θεσσαλοί αγρότες ζούσαν μέσα στη μιζέρια και την καταφρόνια, στον ραγιαδισμό, τη μοιρολατρία και τον φόβο, δουλεύοντας στα τσιφλίκια των αρχοντάδων.
Το βιβλίο της Μαρούλας Κλιάφα είναι από τα λίγα μυθιστορήματα για μεγάλα παιδιά και νέους που «τολμούν μια κάθετη τομή στις συνθήκες διαβίωσης, στους οικονομικούς όρους και στις ψυχολογικές συνθήκες που διαμορφώνουν τον τρόπο ζωής στην ύπαιθρο». Τα περισσότερα από τα μυθιστορήματα που η υπόθεσή τους διαδραματίζεται στην επαρχία, ανήκουν «στον χώρο της ηθογραφίας και περιγράφουν ή αναπαριστάνουν τα ήθη και τα έθιμα της καθημερινής ζωής σε ορισμένο χρόνο».
Η Ζωή Κανάβα, συγγραφέας με ιδιαίτερη συγγραφική ικανότητα, δημιούργησε ένα μυθιστόρημα όπου περιγράφεται ο παραδοσιακός και ο σύγχρονος τρόπος ζωής της Νέας Αγχιάλου, ενώ δίνονται, παράλληλα, στοιχεία της ιστορίας της. Το βιβλίο «Πασχαλιά με οτο-στοπ στο βασίλειο του Πρωτεσίλαου (εκδόσεις «Α.Σ.Ε. Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις») δένει το χτες με το σήμερα, το ιστορικό παρελθόν με τη σύγχρονη μορφή της Νέας Αγχιάλου, και προβάλλει την ομορφιά του θεσσαλικού τοπίου και των ανθρώπων της ελληνικής υπαίθρου.
Οι τιμητικές διακρίσεις που κέρδισαν τα βιβλία της Μαρούλας Κλιάφα και της Ζωής Κανάβα είναι μία εγγύηση ποιότητας του έργου των δύο εκλεκτών συγγραφέων μας και μία πηγή διπλής χαράς για τις ίδιες και για τους Θεσσαλούς. Πρώτον, διότι δύο βιβλία γραμμένα στα ελληνικά έγιναν γνωστά στο εξωτερικό, και δεύτερον, διότι η διάκριση των δύο συγγραφέων τιμά και τη Θεσσαλία και τη θεσσαλική λογοτεχνία.
Η Μαρούλα Κλιάφα ανήκει και στην ομάδα των συγγραφέων της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας που βιβλία τους μεταφράστηκαν στα ρωσικά και εκδόθηκαν στην πρώην Σοβιετική Ένωση ( Ε.Σ.Σ.Δ). Συγκεκριμένα, το μυθιστόρημά της «Οι πελαργοί θα ξανάρθουν», που αναφέρεται στον αντιφασιστικό αγώνα των Ελλήνων στη διάρκεια της δικτατορίας του 1967, κυκλοφόρησε σε μετάφραση της Νίνας Ποντζέμσκαγια από τον εκδοτικό οίκο της Μόσχας «Ντέτσκαγια Λιτερατούρα», τον μεγαλύτερο έως το 1985- στον κόσμο εκδοτικό οίκο που εξέδιδε αποκλειστικά και μόνο λογοτεχνία για παιδιά. Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε σε τιράζ 100.000 αντίτυπα!
Η Τούλα Τίγκα, από τα Τρίκαλα, με το τρίτο της βιβλίο για νέους πάνω από δεκαπέντε περίπου χρόνων, το μυθιστόρημα «Η βοή των υδάτων» (εκδόσεις Πατάκη) καταλαμβάνει επάξια μια θέση ανάμεσα στους Θεσσαλούς συγγραφείς παιδικής-νεανικής λογοτεχνίας που τιμήθηκαν στο εξωτερικό, καθότι έλαβε Τιμητικό Δίπλωμα από την I.B.B.Y. (Διεθνής Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα), λόγω αναγραφής του βιβλίου της, που θεωρήθηκε εξαιρετικό, στον Τιμητικό Πίνακα της Οργάνωσης.
Το μυθιστόρημα της Τούλας Τίγκα αναφέρεται στα οικογενειακά και κοινωνικά αδιέξοδα της νεολαίας, που ζει την διάψευση των οραμάτων και των ελπίδων.
Ο Θωμάς Νικολάου, από το Αμπελικό Καρδίτσας, τιμά τα Γράμματα και τη Λογοτεχνία μας -θεσσαλική και ελληνική- στην πρώην Ανατολική Γερμανία (Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας), όπου διαμένει μόνιμα ήδη από το τέλος του εμφυλίου πολέμου. Είναι συγγραφέας, μεταφραστής, ανθολόγος. Το 1968 έγινε μέλος της Ένωσης Συγγραφέων στην Ανατολική Γερμανία. Στην Ελλάδα επανήλθε μετά το 1974.
Το έργο του είναι πρωτότυπο και μεταφραστικό. Τα τρία πρώτα έργα του για παιδιά (Der Reiter in der Νacht», «Sternchen» και «Die Sehwamentelder» ) αναφέρονται στα παιδικά του χρόνια, κατά τον εμφύλιο πόλεμο. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησαν τα παιδικά μυθιστορήματά του «Αστεράκι» (εκδόσεις «Κέδρος»), που αναφέρεται στον εμφύλιο πόλεμο και «Ο καβαλάρης της νύχτας» (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα), που αναφέρεται στην Κατοχή. Και τα δύο μυθιστορήματα εστιάζουν στις επιπτώσεις του πολέμου στον ψυχισμό του παιδιού.
Ο Θωμάς Νικολάου έχει μεταφράσει γερμανικά βιβλία για παιδιά της Άλκης Ζέη και της Ζωής Βαλάση.
Ο Μιχάλης Ι. Αργυρίδης, φαρσαλινής καταγωγής λαρισαίος – μελετητής της σύγχρονης παιδικής λογοτεχνίας, τιμά με τις κριτικές και τις μελέτες του την Ελλάδα και τη Θεσσαλία στο εξωτερικό. Από το 2012 συνεργάζεται τακτικά με την «Επιθεώρηση Κυπριακής Παιδικής Λογοτεχνίας – Ανέμη», που έχει «φιλοξενήσει» τις εξής μελέτες του: «Άλκη Ζέη – Η πρωτοπόρος συγγραφέας της σύγχρονης λογοτεχνίας για παιδιά» (τόμος 20/2012), «Ζωρζ Σαρή – Η μαστόρισσα της βιωματικής τέχνης του λόγου για μεγάλα παιδιά και νέους» (τόμος 20/2012), «Η Κυπριακή Παιδική Λογοτεχνία στη Λάρισα» (τόμος 21/2013), «Τα κοινωνικά προβλήματα του καιρού μας στη σύγχρονη ελληνική ποίηση για παιδιά» (τόμος 22/2014), «Αντώνης Π. Μπενέκος – Ο εισηγητής στην Ελλάδα της παιδικής λογοτεχνίας στη μετεκπαίδευση των δασκάλων και στα σχολεία» (τόμος 22/2014) , «Τα έργα της παιδικής λογοτεχνίας σαν μέσο ανύψωσης του συγκινησιακού χαρακτήρα της διδασκαλίας στο Δημοτικό Σχολείο» (τόμος 23/2015), «Ο Δημήτρης Μανθόπουλος και η ποίηση για παιδιά» (τόμος 23/2015), «Το παιδί στο έργο της Άλκης Ζέη» (τόμος 24/2016), «Η τραγωδία της Χιροσίμα (1945) στη σύγχρονη λογοτεχνία για παιδιά» (τόμος 25/2017), «Όψεις της σοβιετικής παιδικής λογοτεχνίας 1917-1991» (τόμος 26/2018).
Ο Μιχάλης Ι. Αργυρίδης συνεργάζεται και με το Διεθνές Ινστιτούτο Παιδικής Λογοτεχνίας της Οσάκα (Ιαπωνία), από το 2015. Έως σήμερα έχει αποστείλει τρεις μελέτες του για τη σχέση της σύγχρονης ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας με την αντίστοιχη ιαπωνική και με την Ιαπωνία: «ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ εκείνο το σημαδιακό καλοκαίρι – Η τραγωδία της Χιροσίμα (1945) στη σύγχρονη ελληνική παιδική λογοτεχνία» (2015), «H Ιαπωνία στα έργα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας για παιδιά» (2017), «Ελλάδα- Ιαπωνία, διαδρομές στο χώρο της λογοτεχνίας για παιδιά» (2018).
Ο συντοπίτης κριτικός της παιδικής λογοτεχνίας «συνόδευσε» με κριτικά του σημειώματα για βιβλία της Άλκης Ζέη, το 2014, τον φάκελο υποψηφιότητας της διεθνώς καταξιωμένης συγγραφέα για το διεθνές βραβείο Άντερσεν. Ο φάκελος, που βρίσκεται στα αρχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Βιβλίων για τη Νεότητα (I.B.B.Y.) στη Βασιλεία της Ελβετίας, παρουσιάστηκε στο περίπτερο της I.B.B.Y, κατά τη διάρκεια της Διεθνούς Έκθεσης Παιδικού Βιβλίου στην Μπολόνια (Ιταλία), τον Απρίλη 2014, καθώς και στο 29ο συνέδριο της I.B.B.Y., στο Κέιπ Τάουν της Νοτίου Αφρικής, τον Αύγουστο 2014, σε ειδική έκθεση.
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
