Ο Διομήδης κλέβει το Παλλάδιον
Από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου – δάσκαλο, συγγραφέα
Ο ΜΥΘΟΣ: Κατ΄αρχήν το όνομα Παλλάς, είναι αλήθεια, μας φέρνει στο νου μια προσωνυμία της θεάς Αθηνάς [Αθηνά Παλλάδα]. Ας δούμε όμως πώς εξηγείται αυτό. Η Παλλάς ήταν μια Νύμφη στη λίμνη Τριτωνίδα, της Λιβύης στη Β. Αφρική. Στη μυθολογία των τοπικών φυλών, τόσο η ίδια όσο και η ανάλογη της Αθηνάς θεότητα της περιοχής, ήταν πιθανώς κόρες του θαλάσσιου θεού Τρίτωνα [για πολλούς ταυτίζεται με τον Ποσειδώνα] και της Τριτωνίδας, θεάς της αλμυρής λίμνης Τριτωνίδας, [εδώ πολλοί ταυτίζουν τη θεά με την Αμφιτρίτη]. Ο Απολλόδωρος γράφει1 ότι η Παλλάς μαζί με την Αθηνά ασκούνταν, σε κάτι που δε συνάδει με παρθενικά παίγνια, αλλά με παιχνίδια που ταιριάζουν με τη στρατιωτική ζωή, πράγμα που κάποτε τις οδήγησε σε αντιδικία. Kάποια στιγμή, λοιπόν, μονομάχησαν σώμα με σώμα και η Παλλάς ήταν έτοιμη να χτυπήσει την Αθηνά που βρισκόταν πεσμένη στο έδαφος. Τότε, ο Δίας παρενέβη βίαια. Η Παλλάς τρόμαξε από το χτύπημα του Δία και η Αθηνά εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία και την σκότωσε. Αλλόφρων τότε γι΄αυτό που είχε κάνει, θρήνησε γοερά και αποφάσισε να πάρει το όνομα Παλλάς για τον εαυτό της. Επιπλέον η Αθηνά διαμόρφωσε ένα ξύλινο ομοίωμα της αγαπημένης της φίλης, το Παλλάδιο, που αρχικά το έδεσε πάνω στην αιγίδα της, ενώ αργότερα το τοποθέτησε δίπλα στο άγαλμα του Δία. Αργότερα, η Ηλέκτρα, αναζήτησε καταφύγιο σε αυτό το άγαλμα, αλλά ο Δίας απομάκρυνε το Παλλλάδιο πετώντας το στη γη του Ιλίου [Τροία]. Οι αρχαίοι λαοί της περιοχής [Λιβύη, Β. Αίγυπτος], κατά τον Ηρόδοτο, γιόρταζαν σε μια ετήσια γιορτή την αναπαράσταση του κατά λάθος φόνου της Παλλάδος.
Η ΑΘΗΝΑ ΩΣ ΠΑΛΛΑΣ ΚΑΙ Ο ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ: Η Μυθολογία αποδίδει την ονομασία Παλλάδα, όπως είπαμε, στην ομώνυμη φίλη της Αθηνάς, την οποία η θεά σκότωσε κατά λάθος. Άλλη, ωστόσο εκδοχή, δευτερεύουσα, θεωρεί πως ονομάστηκε έτσι η θεά, επειδή είχε σκοτώσει το γίγαντα Πάλλαντα. Κάποιοι άλλοι συσχετίζουν την επωνυμία με τη λέξη «παλλακή» που σημαίνει, στην αρχική του ονομασία, τη νεαρή κοπέλα ή άλλοι τη θεωρούν προερχόμενη από το ρήμα πάλλω με τη σημασία του ρήματος “κληρώνω”. Από την ίδια την Αθηνά θεσπίστηκε, άλλωστε, οι δικαστές να είναι κληρωτοί. Η κύρια αρμοδιότητα του Αρείου Πάγου στην Αθήνα ήταν η περιφρούρηση του πολιτεύματος, δηλαδή να περιφρουρεί κυρίως την κλήρωση, το θεμελιώδη θεσμό της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, μια και ο ίδιος ο Άρειος Πάγος αποτελείτο από κληρωτούς δικαστές, ενώ δεύτερη αρμοδιότητα του Αρείου Πάγου ήταν οι φονικές δίκες. Μάλιστα, επειδή η θεά της σοφίας, ψηφίζοντας υπέρ του Ορέστη, εισάγει και την Αρχή της Επιείκειας, σύμφωνα με την οποία αθωώνεται σε ισοψηφία των δικαστών ο εκάστοτε κατηγορούμενος, ο Ορέστης ευγνωμονεί την Παλλάδα, την Κληρώτρια.
Ο Οδυσσέας και το Παλλάδιον
ΤΟ ΠΑΛΛΑΔΙΟ: Το Παλλάδιο, όπως προαναφέρθηκε, κάποτε εκσφενδονίστηκε στη γη, για να το λατρεύουν οι θνητοί. Ο τόπος που έπεσε το παλλάδιο αυτό θεωρείτο η περιοχή της Τροίας, που ακόμη δεν είχε ιδρυθεί. Να σημειωθεί πως το ξόανο αυτό θεωρούνταν «διιπετές» ή «διοπετές», σταλμένο από το Δία δηλαδή. Η λέξη παλλάδιο στη λατινική της μορφή έχει εμπλουτίσει τα ευρωπαϊκά λεξιλόγια. Οι Γάλλοι του έδωσαν δύο μορφές: την ελληνική «palladion» και τη λατινική «palladium», δίνοντας τη σημασία του ξύλινου αγάλματος της θεάς Αθηνάς στην πρώτη και του προστατευτικού αντικειμένου ή θεσμού στη δεύτερη, μια και το πρώτο παλλάδιο ήταν εκείνο της Τροίας και, αναθεμένο στο ναό της Αθηνάς, προστάτευε την πόλη. Οι Έλληνες, στην περίοδο του Τρωικού Πολέμου, μάθανε από τον Τρώα μάντη Έλενο την ύπαρξη και την προστατευτική δύναμη του παλλαδίου και γι αυτό ανέθεσαν στον Οδυσσέα και στο Διομήδη να το κλέψουν. Ο Όμηρος αγνοεί αυτό το επεισόδιο, εφόσον δεν αναφέρεται ούτε στην Ιλιάδα ούτε στην Οδύσσεια. Το επεισόδιο αυτό άρχισε να μνημονεύεται στην τέχνη και τη λογοτεχνία από τον 5° αιώνα π.Χ.
ΠΑΡΑΘΕΜΑ: Ο Ηρόδοτος για τις εορτές των Λιβύων σε ανάμνηση του φόνου της Παλλάδος: “οἱ Μάχλυες πέριξ τὴν Τριτωνίδα λίμνην οἰκέουσι, τὸ μέσον δέ σφι οὐρίζει ὁ Τρίτων. καὶ οἱ μὲν Μάχλυες τὰ ὀπίσω κομῶσι τῆς κεφαλῆς, οἱ δὲ Αὐσέες τὰ ἔμπροσθε. ὁρτῇ δὲ ἐνιαυσίῃ Ἀθηναίης αἱ παρθένοι αὐτῶν δίχα διαστᾶσαι μάχονται πρὸς ἀλλήλας λίθοισί τε καὶ ξύλοισι, τῷ αὐθιγενέι θεῷ λέγουσαι τὰ πάτρια ἀποτελέειν, τὴν Ἀθηναίην καλέομεν. τὰς δὲ ἀποθνησκούσας τῶν παρθένων ἐκ τῶν τρωμάτων ψευδοπαρθένους καλέουσι. πρὶν δὲ ἀνεῖναι αὐτὰς μάχεσθαι, τάδε ποιεῦσι κοινῇ. παρθένον τὴν καλλιστεύουσαν ἑκάστοτε κοσμήσαντες κυνέῃ τε Κορινθίῃ καὶ πανοπλίῃ Ἑλληνικῇ καὶ ἐπ᾽ ἅρμα ἀναβιβάσαντες περιάγουσι τὴν λίμνην κύκλῳ.”
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη 3. 144, κ.εξ. Ηρόδοτος, Ιστορίαι 4. 180. Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις, 1. 14. 6.
konstantinosa.oikonomou@gmail.com www.scribd.com/oikonomoukon
1. Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη 3. 144.
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
