Μακρινή άποψη της Λάρισας από την περιοχή του Μεζούρλου, όπως ήταν κατά το 1897. Έχει μεγεθυνθεί η κεντρική περιοχή που απεικονίζει τον Λόφο της Ακροπόλεως. Χαρακτικό το οποίο δημοσιεύθηκε στην γαλλική εφημερίδα των Παρισίων, Le Monde Illustrée, στο φύλλο της 1ης Μαΐου 1897.
Τον Απρίλιο του 1897 η Θεσσαλία υπήρξε ο χώρος όπου διεξήχθη ο ελληνοτουρκικός πόλεμος, ο οποίος έμεινε γνωστός και ως «ατυχής πόλεμος» ίσως για να μην πληγωθεί η εθνική ευαισθησία των Ελλήνων από την οδυνηρή έκβασή του, αλλά και ως «πόλεμος των 33 ημερών» για το σύντομο χρονικό διάστημα που χρειάσθηκαν τα τουρκικά στρατεύματα να φθάσουν από την Μελούνα που ήταν τα σύνορα, μέχρι πριν τη Λαμία, όταν με την μεσολάβηση των Μεγάλων Δυνάμεων της Ευρώπης επιτεύχθηκε ανακωχή. Επειδή αυτός ο πόλεμος ουσιαστικά είχε προαναγγελθεί, τα μέσα ενημερώσεως της Ευρώπης και της Αμερικής είχαν φροντίσει από νωρίς να αποστείλουν δημοσιογράφους για να καλύψουν τα γεγονότα της επικείμενη σύρραξης. Οι εφημερίδες των χωρών αυτών είχαν κατακλυσθεί από ανταποκρίσεις και εικόνες από το θεσσαλικό μέτωπο. Η Λάρισα, η μεγαλύτερη πόλη στην περιοχή και η πιο κοντινή στο πεδίο της μάχης, αποτέλεσε τον προσωρινό τόπο διαμονής όλων των ξένων απεσταλμένων. Είχαν εγκατασταθεί σε δύο κεντρικά ξενοδοχεία της πόλεως, το «Στέμμα», το οποίο βρισκόταν στην βόρεια πλευρά της κεντρικής πλατείας και είχε οικοδομεί λίγα χρόνια πριν με δαπάνες του Δήμου επί δημαρχίας Διονυσίου Γαλάτη και ο «Όλυμπος» που βρισκόταν στην βορειοδυτική γωνία των οδών Ακροπόλεως (Παπαναστασίου) και Αλεξάνδρας (Κύπρου), απέναντι από το κτίριο που στέγαζε το υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας. Οι εικόνες που οι απεσταλμένοι μεταβίβαζαν για δημοσίευση στα έντυπα στα οποία εργάζονταν περιείχαν μεταξύ των άλλων και απόψεις της Λάρισας. Μία απ’ αυτές είναι το χαρακτικό που δημοσιεύεται σήμερα και δημοσιεύθηκε την 1η Μαΐου 1897 στην εβδομαδιαία γαλλική εφημερίδα των Παρισίων «Le Monde Illustrée»και υπομνηματίζεται ως «Λάρισα. Γενική άποψις».
Στο χαρακτικό αυτό έχουμε μια μακρινή άποψη της Λάρισας από νότια. Ο χαράκτης στάθηκε σε κάποια υπερυψωμένη περιοχή του Μεζούρλου, περίπου από το σημείο όπου σήμερα βρίσκεται το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο. Η απόσταση καταγραφής, όπως αναφέρθηκε, είναι πολύ μακρινή ώστε να συμπεριλάβει ολόκληρη την πόλη, γι’ αυτό και οι επί μέρους λεπτομέρειες της Λάρισας δεν μπορούν να διακριθούν εύκολα σε μια έντυπη δημοσίευση. Με την μεγέθυνση που συνοδεύει την εικόνα και η οποία είναι επικεντρωμένη στο κεντρικό σημείο της Λάρισας, συγκεκριμένα στον λόφο της Ακροπόλεως, μπορεί κανείς να διακρίνει ορισμένα κτίρια σχεδιασμένα με πολύ αδρές γραμμές.
Στο εμπρός και κάτω μέρος της εικόνας παρατηρείται μια τεράστια, επίπεδη και άγονη έκταση, όπου κοπάδια ζώων βρίσκουν την τροφή τους. Η έκταση αυτή τελειώνει προς την πόλη σε μια μακριά σειρά ισόγειων κτιρίων όμοιας αρχιτεκτονικής κατασκευής, τα οποία κατά διαστήματα διακόπτονται από θύρες εισόδου ή μικρούς ελεύθερους χώρους. Όλο αυτό το συγκρότημα το οποίο καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της νότιας παρυφής της πόλεως, αντιπροσωπεύει τους στρατώνες της Λάρισας. Αυτές οι επιμήκεις ισόγειες οικοδομές άρχισαν να κτίζονται το 1884 με δαπάνες του δημοσίου από το Υπουργείο Στρατιωτικών. Η Λάρισα μετά την απελευθέρωση του 1881 αποτελούσε την πιο κοντινή προς τα σύνορα μεγάλη πόλη και είχε άμεση ανάγκη κατασκευής οικημάτων τα οποία να στεγάσουν τον μεγάλο αριθμό στρατιωτικών μονάδων που διέθετε. Τελευταίος μειοδότης κατά την δημοπρασία της κατασκευής τους υπήρξε ο Κωνσταντίνος Σκαλιώρας [2]. Σ’ αυτά τα οικήματα μπορούσαν να στρατωνισθούν 8–10.000 στρατιώτες. Ελάχιστα τμήματα από το συγκρότημα αυτό έχω την εντύπωση ότι διατηρούνται μέχρι και σήμερα μέσα στο κεντρικό στρατόπεδο της Ιης Στρατιάς.
Πίσω από τους στρατώνες αυτούς, οι οποίοι στο χαρακτικό δίνουν την εντύπωση οχυρού τοίχους της Λάρισας, απλώνεται ολόκληρη η πολιτεία. Με πολύ δυσκολία και με την χρήση μεγεθυντικού φακού μπορούμε να διακρίνουμε από αριστερά κατά σειρά πολλά μικρά ισόγεια σπίτια και δύο μουσουλμανικοί μιναρέδες. Είναι ο Αρναούτ μαχαλάς, η σημερινή συνοικία του Αγίου Αθανασίου, Εκεί που τελειώνουν τα σπίτια απεικονίζεται μια περιοχή με πλούσια βλάστηση από ψηλά δένδρα, η οποία παρακολουθεί την πορεία του Πηνειού ποταμού προς την πόλη. Στην ένθετη εικόνα η οποία βρίσκεται μεγεθυσμένη μέσα σε κύκλο, μπορούμε να διακρίνουμε ευκρινέστερα το τζαμί του Χασάν μπέη με τον τρούλο και τον πολύ ψηλό μιναρέ του. Ακολουθεί ο Λόφος της Ακροπόλεως, πάνω στον οποίο φαίνεται αμυδρά η στέγη της βασιλικής του μητροπολιτικού ναού του Αγ. Αχιλλίου. Εμπρός του προέχει το χάνι των αδελφών Σαχίνη[3], ενώ δεξιότερα εξέχει λόγω του ύψους της το τριώροφο νεοκλασικό κτίριο το οποίο βρισκόταν στα νότια του ναού και στέγαζε την τραγική οικογένεια Ιωάννη Βελλίδη[4]. Στο υπόλοιπο μέρος του χαρακτικού καταγράφεται η υπόλοιπη πόλη, στο μέσον της οποίας διακρίνονται διώροφα κτίσματα τα οποία αντιστοιχούν σε κτίρια τη Κεντρικής Πλατείας, ενώ κατά διαστήματα η διαδρομή της πόλεως διακόπτεται από τις οξυκόρυφους κορμούς των μιναρέδων της).
———————————————
[1]. Le Monde Illustree. Paris, 1 Μαίου 1897, σ. 277.
[2]. Ο Κώστας Σκαλιώρας ήταν ένας ανήσυχος επιχειρηματίας και εργολάβος της Λάρισας. Μεταξύ των άλλων τον βρίσκουμε να είναι ιδιοκτήτης μαζί με τον Κ. Παππά και τον Δημητριαδη ενός από τους πρώτους ατμόμυλους της Λάρισας. κατά τα τέλη του 19ου αιώνα. Λέγεται ότι από τα χρήματα που κέρδισε ο Κ. Σκαλιώρας από την κατασκευή των στρατώνων έκτισε το ομορφότερο αρχοντικό της Λάρισας στη συμβολή των σημερινών οδών Πατρόκλου και Ρούσβελτ, το οποίο όμως καταστράφηκε από τον σεισμό του 1941.
[3]. Το χάνι των αδελφών Σαχίνη ήταν ένα ογκώδες κτίριο στις νότιες παρυφές του λόφου, το οποίο την περίοδο εκείνη εξυπηρετούσε κυρίως τους ταξιδιώτες οι οποίο κατέφθαναν από την Δυτική Μακεδονία μέσω Ελασσόνας και κατευθύνονταν προς την Ήπειρο και την νότιο Ελλάδα, γι’ αυτό και ονομαζόταν «Το Χάνι των Ηπειρομακεδόνων». Το 1906 μεταφέρθηκαν στο κτίριο αυτό οι ποινικές φυλακές της Λάρισας, οι οποίες μέχρι τότε βρίσκονταν στην βόρεια πλευρά της Κεντρικής Πλατείας, εκεί που σήμερα ορθώνεται το μέγαρο που φιλοξενεί τη Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Λαρίσης. Μετά απ’ αυτή την αλλαγή χρήσης, το χάνι των αδελφών Σαχίνη μετακόμισε σε έναν χώρο στην γειτονική οδό Πολυκάρπου. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος. Το Χάνι Σαχίνη μετατρέπεται σε φυλακή, εφ. «Ελευθερία», φύλλο της 14ης Νοεμβρίου 2015.
[4]. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Το αρχοντικό Βελλίδη, εφ. “Larissanet”, φύλλο της 27ης Ιουνίου 2014.
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
